środa, 29 sierpnia 2007

Karimata - naprawdę przydatna

Jest to nieodzowna część sprzętu do spania. Można powiedzieć, że tworzy wraz ze śpiworem komplet. To znaczy, że nawet jeżeli posiadamy najcieplejszy śpiwór to bez dobrej karimaty na niewiele on się zda. Dlaczego? Dlatego, że nawet śpiwór z najlepszego puchu czy ociepliny syntetycznej jest zgnieciony przez nasze ciało od strony podłoża. I jaka tam jest izolacja ? Prawie żadna. Dlatego jedyną metodą na izolację od strony podłoża jest dobra karimata. W warunkach ekstremalnego zimna na karimacie będzie osadzał się śnieg, a my ciężarem ciała będziemy go wcierać w śpiwór. Dlatego na zimę najlepszym rozwiązaniem jest karimata, która posiada rowki lub wgłębienia w których będzie się gromadziła woda.
źródło: http://www.expeditions.pl/?id=03010

piątek, 24 sierpnia 2007

Karimaty

Maty izolujące są nieodłącznym towarzyszem śpiworów, zwłaszcza jesli wędrujemy i nocujemy w górach. Można wyróżnić kilka typów:

* klasyczne karimaty
* materace dmuchane
* materace samonadmuchujące się
* maty aluminiowe

Klasyczne karimaty wykonane są z gąbki PE o zamkniętych porach. Taka gąbka nie chłonie wilgoci i jest sprężysta. Karimaty wykonane z materiału o nazwie Evazote charakteryzują się czarnym kolorem i uznawane są za najlepsze. Materace dmuchane nadal mogą być z powodzeniem używane w górach. Oczywiście są to materace z nylonu o niskiej wadze. Zapewniają duży komfort i bardzo dobrą izolację, niestety są wrażliwe na przebicia. Dodatkowym problemem jest nadmuchanie takiego materaca zimą gdy wilgoć z oddechu zamarza wewnątrz materaca. Materace samonadmuchujące się rozwiązały ten problem choć również narażone są na przebicia. W tym przypadku nawet przebity materac stanowi pewną izolację (gąbka PE w środku). Są znacznie cięższe od karimat. Warto w góry brać materac grubszy ale krótszy. Długość ok. 120 cm wystarcza do podłożenia pod całe ciało za wyjątkiem nóg. Maty aluminiowe charakteryzują się niską wagą ale mają krotką żywotność i nadają się raczej jako maty awaryjne lub podczas biwaku na sianie w bacówce. Karimatę możemy nosić w pokrowcu lub bez, przypiętą na zewnątrz plecaka (lepiej jednak w pokrowcu). Materace dmuchane i samonadmuchujące się nosimy bezwzględnie w pokrowcu aby uniknąć uszkodzeń podczas transportu. Chciałbym tu jeszcze wspomnieć o hamakach. Niezastąpione podczas biwaku w ścianie mogą być używane w terenach leśnych. Wchodzenie i wychodzenie ze śpiwora rozłożonego w hamaku to niezła gimnastyka. Karimata lub mata aluminiowa jest tu niezastąpiona, musimy jakoś odizolować się od powietrza pod nami. Rozciągnięta nad nami płachta chroni od deszczu. Ten sposób biwakowania nadaje się raczej do wędrówek po Beskidach od wczesnej wiosny do jesieni. Umożliwia biwakowanie wszędzie w lesie bez konieczności szukania płaskiego i suchego miejsca. Płachta nie chroni od wiatru. Pewną wadą jest mały komfort psychiczny. W namiocie jest on większy. Hamaki siatkowe są bardzo lekkie.
źródło: http://www.faq.e-gory.pl/spiwory.html

niedziela, 19 sierpnia 2007

Ważne dodatki do śpiworów

Ściągany kaptur to integralna cześć śpiwora a nie dodatek. Należy zwrócić uwagę na łatwość ściągnięcia (zmniejszenia otworu) kaptura od środka i wielkość minimalnego otworu. Im mniejszy tym lepiej. Rzadko będziemy spali przy minimalnym otworze ale... Ściągany kołnierz puchowy dookoła szyi znacznie poprawia komfort termiczny dlatego występuje prawie we wszystkich współczesnych śpiworach. Zapinana kieszonka bardzo się przydaje zwłaszcza na okulary. Na dole śpiwora bardzo często możemy znaleźć dodatkowo ocieploną kieszeń na stopy z wszytą gumką - idealne dla zmarzluchów. Zamek błyskawiczny śpiwora powinien być odpinany z dołu i z góry. W przypadku śpiworów z zamkiem po prawej i lewej stronie możliwe jest łączenie dwóch śpiworów. W celu? W celu przygarnięcia trzeciej zmarzniętej osoby. Jeśli myśleliście o czymś innym to wyjaśniam, cieplej jest gdy dwie osoby śpią każda w swoim śpiworze a nie w spiętych ze sobą. Wyjątek od tej reguły potwierdza moja żona, podobno działam jak piecyk katalityczny. Bardzo ważnym elementem jest wewnętrzna listwa wypełniona puchem zasłaniająca zamek. Kładąc się spać należy sprawdzić czy właściwie zasłania zamek. Zewnętrzna listwa przeciwwiatrowa powinna posiadać rzepy do zapięcia jej. Śpiwór powinien posiadać wszyty na zewnątrz kawałek taśmy w formie uszka. Umożliwia to podczas biwaku w trudnym terenie przywiązanie śpiwora aby wiatr go nie zwiał lub nie zsunął się w przepaść. Nie jest to oczywiście żadna asekuracja. Pokrowiec na śpiwór powinien być wodoszczelny (kroploszczelny) z klapką podkładaną pod otwór do ściągania. Bardzo dobrym pomysłem są umieszczone na bocznej powierzchni pokrowca trzy paski (!) do zmniejszania objętości spakowanego śpiwora (compression bag). Ja przyszyłem po prostu trzy paski uszyte z rzepów ze sprzączką. Działa rewelacyjnie.

źródło: http://www.faq.e-gory.pl/spiwory.html

niedziela, 12 sierpnia 2007

Śpiwory - puch kontra syntetyk

Poniższy artykuł omawia wszelkie parametry śpiworów istotne dla użytkownika i pomaga zadecydować, czy do naszego typu aktywności wybrać śpiwór syntetyczny czy puchowy.

Poniżej omówione są wszystkie kryteria oceny ocieplin śpiworów.
Kryterium Puch Syntetyk
Waga + -
Objętość + -
Pojemność cieplna + -
Dystrybucja ciepła + -
Wytrzymałość mechaniczna - -
Żywotność + -
Czas suszenia - +
Higroskopijność - +
Wyladzanie (arktyka) - +

Struktura i jednostki
W śpiworze puchowym puch jest pozamykany w trójwymiarowych komorach o różnym kształcie. Generalnie chodzi o to, żeby „kuleczki” puchu nie przemieszczały się wewnątrz konstrukcji. W przypadku rozerwania takiej komory puch po prostu się wysypie i odleci. O jakości puchu decyduje jednostka Cuin (cubic inch), czyli ilość cali sześciennych, jaką jest w stanie wypełnić określona ilość puchu (jedna uncja czyli 28 gram). W praktyce puch oznaczony symbolem 700 Cuin określa, że 28 gram tego puchu zajmuje objętość prawie 11,5 litra!

Ocieplina syntetyczna jest skonstruowana jak koc, a właściwie jak kilka koców położonych na siebie i ze sobą spojonych przy pomocy różnych technologii. Spajane są ze sobą włókna o rożnych kształtach i konstrukcji od jednej do siedmiu dziurek w przekroju, proste i spiralne. Najłatwiej jest określać jakość ociepliny za pomocą jej gęstości czyli ile waży 1 m2 danej ociepliny i na podstawie jej gęstości określać wartość izolacyjności, choć może się okazać, że wiodący producenci wytwarzają ocieplinę o 30% mniejszej wadze niż konkurencja ale porównywalną termicznie.

Struktura a wyladzanie
Bardzo istotnym czynnikiem wyboru jest możliwość wyladzania śpiwora syntetycznego. Otóż kiedy jest bardzo zimno punkt zamarzania będzie znajdował się wewnątrz śpiwora, pod jego powłoką zewnętrzną. I tam będzie się gromadził lód. Ponieważ ocieplina syntetyczna jest gładka, po rozpruciu tkaniny zewnętrznej łatwo jest z niej wykruszyć i wytrzepać bryłki lodu. W przypadku śpiwora syntetycznego nie byłoby to możliwe, bo „kulki” puchu po prostu by się wysypały, poza tym są zbyt małe i ruchome żeby lód osiadł w jednym miejscu i można go było usunąć.

Waga
Puch jest zdecydowanie lżejszy niż ocieplina syntetyczna, nawet kilkukrotnie. Tam gdzie każdy gram się liczy puch będzie zawsze naturalnym wyborem. Ociepliny syntetyczne są znacznie cięższe, wszystko zależy od użytego surowca i jego struktury. Śpiwór który izoluje do +5°C z puchu może ważyć tylko 0,5kg, śpiwór syntetyczny musi ważyć 1 kg. Śpiwór ekspedycyjny, który izoluje do -40°C z puchu ważyć może nawet poniżej 2 kg, śpiwór syntetyczny ważyć będzie minimum 4 kg. Tak więc różnica w wadze jest ponad dwukrotna!

Objętość
Puch daje się skompresować do niezwykle małych rozmiarów. Wynika to z jego niezwykłej struktury, o której więcej informacji znajduje się powyżej. Jest to jedyny materiał/ocieplina, którego objętość daje się zmniejszyć kilkunastokrotnie! Ociepliny syntetyczne ze względu na swoją warstwową strukturę daje się zmniejszyć do spakowania zaledwie kilkukrotnie. Najcieplejsze nawet wyprawowe śpiwory puchowe po spakowaniu mają objętość 20 litrów, a śpiwory syntetyczne około 40 litrów, chociaż dzięki sprytnym ściągaczom na workach można tę objętość zmniejszyć o 20% czyli do około 30 litrów.

Pojemność cieplna
Pojemność cieplna mówi nam o tym, jak szybko nasz śpiwór się zagrzeje, tzn. jak szybko nam się w nim zrobi ciepło. W puchu ciepło zrobi się błyskawicznie. W syntetyku może minąć sporo czasu zanim się zagrzejemy. Dlatego najlepsze rękawice puchowe i botki do ogrzania stóp robi się z puchu. Podobnie jest też z kurtkami.

Dystrybucja ciepła
Dystrybucja ciepła mówi nam o tym, czy ciepło wytwarzane przez nasz organizm rozprowadza się po całym śpiworze. Jest to niezwykle ważne, ponieważ większość ciepła podczas snu wytwarza nasza klatka piersiowa, a nie ręce i nogi. W bardzo niskich temperaturach potrzeba, żeby ciepło poprzez ocieplinę wędrowało po całej powierzchni śpiwora, aby ogrzać części ciała produkujące mniej ciepła. Okazuje się, że śpiwory puchowe dystrybuują ciepło znakomicie, natomiast syntetyki znaczenie gorzej. W efekcie podczas bardzo zimnych nocy w śpiworach syntetycznych może być tak, że ciepło nam będzie w korpus, a nogi będą nam marzły. W śpiworach puchowych raczej się to nie zdarza.

Wytrzymałość mechaniczna
Zarówno puch jak i ociepliny syntetyczne mają tutaj spore wady. Śpiwory z obu rodzajów ocieplenia należy przechowywać w formie rozłożonej, bez ściśnięcia w worku. Inaczej przy długotrwałym przechowywaniu w worku własności termiczne ulegną znacznemu pogorszeniu, a ocieplina może ulec zniszczeniu. Również maksymalne ściśnięcie ociepliny może doprowadzić do jej bezpowrotnego uszkodzenia. Syntetyki są znacznie wytrzymalsze mechanicznie (np. na przeciąganie się w śpiworze i naciąganie przez to tkaniny). Po prostu można je mniej szanować.

Żywotność
Czyli ile lat posłuży nam nasz śpiwór? Okazuje się, że to bardzo ważne kryterium. Często używany śpiwór puchowy nie straci swoich właściwości nawet przez 10 lat. Często używany śpiwór syntetyczny co 2 lata będzie mniej więcej o połowę cieńszy. Po 4 latach taki syntetyk będzie się nadawał tylko i wyłącznie na letnie wyjazdy pod namiot. Taka jest niestety smutna prawda, że mechaniczna żywotność ocieplin syntetycznych jest nieporównywalnie gorsza niż naturalnego puchu. Jeżeli więc przeliczymy sobie cenę rzeczy puchowych na ilość lat użytkowania okaże się, że drogie z pozoru rzeczy puchowe są najtańsze!

Czas suszenia, higroskopijność, wyladzanie.
Śpiwory wykonane z włókien syntetycznych to głównie poliester, który chłonie niewiele wody i bardzo łatwo go wysuszyć. Zawilgocony puch szybko traci swoje własności termiczne, zbija się i skleja. Czas suszenia puchu może wynosić nawet kilka dni. Do wysuszenia śpiwora syntetycznego wystarczy kilka godzin słońca. Przy długich wyprawach sporo jest sytuacji gdzie woda przenika do wnętrza śpiwora. Około litr wilgoci na dobę to pot z naszego ciała, sporo wody wcieramy również w tkaninę śpiwora leżąc na karimacie. Zdarzają się sytuacje awaryjne, gdy jakiś płyn wyleje nam się na śpiwór. Gdy jest bardzo zimno wydychane powietrze natychmiast zamarza, szron osiada wokół szyi i kaptura a następnie topi się i przenika do wnętrza śpiwora. Zdarza się tak szczególnie przy długich wyprawach arktycznych, gdzie jest wilgotno mimo niskich temperatur. Rzadziej w wyprawach wysokogórskich, gdzie powietrze jest bardzo suche. Puch, mimo że jest niezwykle dobrym izolatorem, chłonie bardzo dużo wody. Nie ma na to rady. Zatrzymuje ciepło, więc i zatrzymuje wilgoć zawartą w powietrzu. Jest kilka sposobów zminimalizowania tego efektu. Jednym z nich jest proces impregnacji puchu (silikonowania puchu). Puch powleczony silikonem lepiej znosi wilgoć i nie skleja się tak bardzo. Kolejnym sposobem jest uchronienie puchu przed przenikaniem wilgoci z zewnątrz poprzez zastosowanie na powłoki zewnętrzne śpiworów materiałów powleczonych membraną wodoodporną (endurance, Gore dry-loft itp.).

Wszędzie tam, gdzie mimo niskich temperatur panuje ogromna wilgotność najlepszym rozwiązaniem jest ocieplina syntetyczna. Czyli: Arktyka i rejony Mc Kinley w Ameryce Północnej oraz morza i oceany. W Polsce zimą bywa wilgotno w Bieszczadach i Karkonoszach szczególnie gdy temperatura oscyluje wokół 0°C. Również na jachty śródlądowe i morskie lepiej zdecydować się na syntetyk.

Wszędzie indziej, we wszystkich górach świata, na Antarktydzie i na pustyniach puch jest najlepszym rozwiązaniem.


Rafał Król

źródło: http://www.expeditions.pl/?id=03020

poniedziałek, 6 sierpnia 2007

Śpiwory z wypełnieniem sztucznym

Śpiwory z wypełnieniem sztucznym charakteryzują się mniejszą absorpcją wilgoci, szybciej wysychają. Stosowane w warunkach dużej wilgotności i podczas wycieczek zimowych (raczej łagodną zimą) z biwakowaniem w płachcie mogą z powodzeniem konkurować ze śpiworami puchowymi. Niższa cena jest również niebagatelnym argumentem. Wypełnienie sztuczne to przede wszystkim rożne formy włókien poliestrowych. Najważniejszą cechą jest sprężystość włókien i odpowiednia powierzchnia zewnętrzna. Sprężystość wpływa na współczynnik nadymania się a powierzchnia zewnętrzna odpowiada za hydrofobowość (niechęć do absorbowania wilgoci). Klasyczne włókno poliestrowe ma szorstką powierzchnię która nie tylko że stosunkowo dobrze przyjmuje wilgoć to dodatkowo powoduje sczepianie się sąsiednich włókien i znacznie obniża zdolność nadymania. Rozwiązano ten problem pokrywając włókna cienka warstwa silikonu. W tańszych śpiworach silikonowe pokrycie schodzi przy pierwszym praniu zwłaszcza jeśli wypełnienie jest no name.

Nie sposób wymienić tu wszystkie rodzaje wypełnień sztucznych, ograniczę się do najpopularniejszych, markowych materiałów:

* Quallofil-7. Na początku lat 80. firma DuPont wprowadziła na rynek sztuczne wypełnienie pod nazwa Quallofil-4 z czterema kanalikami wewnątrz włókna celem redukcji wagi. Obecnie włókna mają już 7 kanalików bez pogorszenia sprężystości.
* Thermolite Extreme. Nowy rodzaj wypełnienia również produkcji DuPont'a. Jest to mieszanka bardzo drobnych włókien (zatrzymujących cząsteczki powietrza), znacznie dłuższych, sprężystych włókien ułożonych pionowo oraz spiralnie zwiniętych włókien z 3 kanalikami nadającymi materiałowi wymaganą sprężystość. Używane przez firmę Nordisk w swoich śpiworach.
* MTI-Loft, Ultraloft, Terraloft. Rodzaj mieszanki spiralnych i kanalikowych (4- i 7-kanalikowe) włókien silikonowanych powierzchniowo. Firma Ajungilak używa MTI-Loft w serii śpiworów kompakt, Terraloft w śpiworach Igloo a Ultraloft w śpiworach całorocznych.
* Polarguard 3D. Ma zaokrąglone końce włókien oraz posiada drobniejszą strukturę od wymienionych wyżej. Współczynnik sprężystości (nadymania) jest najwyższy spośród wymienionych materiałów. Polarguard HV jest poprzednikiem 3D i charakteryzuje się ciągłością włókien i gładką powierzchnią.

Najbliższe lata przyniosą niewątpliwie dalszą poprawę własności wypełnień syntetycznych. Materiały syntetyczne są przyszywane do zewnętrznego i wewnętrznego pokrycia. Oczywiście brak jest szwów na wylot.

źródło: http://www.faq.e-gory.pl/spiwory.html